Jak rozmawiać z bliskimi o traumie? Poradnik dla rodzin i przyjaciół
Somatic Experiencing™ - dowiedz się więcej
Trauma to głębokie doświadczenie, które może wpłynąć na każdy aspekt życia – emocje, relacje, a nawet zdrowie fizyczne. Dla osób, które doświadczyły traumy, rozmowa o niej może być niezwykle trudna. Jednak dla ich bliskich – rodzin i przyjaciół – wspieranie ich w tym procesie może być równie wyzwaniem. Jak rozmawiać z bliskimi o traumie, aby nie zaszkodzić, a pomóc? W tym poradniku znajdziesz praktyczne wskazówki, oparte na wiedzy naukowej i doświadczeniu terapeutycznym.
Dlaczego rozmowa o traumie jest ważna?
Trauma często pozostawia poczucie izolacji i niezrozumienia. Osoby, które jej doświadczyły, mogą czuć się osamotnione w swoich przeżyciach. Rozmowa z bliskimi może pomóc im poczuć się widzianymi, usłyszanymi i zaakceptowanymi. Dr Judith Herman, autorka książki „Trauma and Recovery” (1992), podkreśla:
„Uzdrowienie z traumy wymaga przywrócenia poczucia bezpieczeństwa i więzi z innymi ludźmi.”
Jednak rozmowa o traumie wymaga delikatności i zrozumienia. Nieodpowiednie słowa lub reakcje mogą pogłębić poczucie wstydu lub winy. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jak podejść do tej rozmowy.
Jak przygotować się do rozmowy?
1. Edukuj się na temat traumy
Zanim zaczniesz rozmowę, warto zrozumieć, czym jest trauma i jak wpływa na osobę, która jej doświadczyła. Trauma może manifestować się na różne sposoby – poprzez lęk, wycofanie, drażliwość czy nawet objawy fizyczne, takie jak bóle głowy lub problemy ze snem.
Dr Bessel van der Kolk w swojej książce „Strach ucieleśniony” (2014) pisze:
„Trauma zmienia sposób, w jaki nasz mózg i ciało reagują na świat. Osoby, które jej doświadczyły, często żyją w ciągłym stanie czujności.”
Im więcej wiesz, tym łatwiej będzie Ci zrozumieć reakcje bliskiej osoby i uniknąć oceniania.
2. Zadbaj o odpowiednie warunki
Rozmowa o traumie wymaga bezpiecznej przestrzeni. Wybierz spokojne miejsce, gdzie nikt nie będzie przeszkadzał. Upewnij się, że macie wystarczająco dużo czasu – nie spieszcie się. Ważne jest również, aby osoba, z którą rozmawiasz, czuła się komfortowo i miała wybór, czy chce w danym momencie rozmawiać.
Jak prowadzić rozmowę?
1. Słuchaj bez oceniania
Najważniejsze, co możesz zrobić, to słuchać. Nie przerywaj, nie oceniaj, nie próbuj „naprawiać” sytuacji. Czasem osoba, która doświadczyła traumy, potrzebuje po prostu być wysłuchana.
Dr Peter Levine, twórca metody Somatic Experiencing®, podkreśla:
„Trauma często pozostawia poczucie, że nasze doświadczenia są nieważne lub niewidoczne. Słuchanie z empatią może pomóc przywrócić poczucie wartości.”
2. Unikaj frazesów
Unikaj mówienia rzeczy takich jak:
- „Wszystko będzie dobrze.”
- „Musisz się wziąć w garść.”
- „Inni mają gorzej.”
Takie słowa mogą sprawić, że osoba poczuje się niezrozumiana lub zlekceważona. Zamiast tego spróbuj powiedzieć:
- „Jestem tutaj dla Ciebie.”
- „To, co przeżyłeś/przeżyłaś, jest ważne.”
- „Nie musisz przez to przechodzić sam/sama.”
3. Szanuj granice
Nie każdy jest gotowy na szczegółowe opowiadanie o swoich doświadczeniach. Szanuj granice bliskiej osoby i nie naciskaj, jeśli nie chce mówić. Możesz zapytać:
- „Czy chcesz o tym porozmawiać?”
- „Czy mogę jakoś pomóc?”
Czasem sama obecność i gotowość do rozmowy są wystarczające.
Jak reagować na emocje?
Osoby, które doświadczyły traumy, mogą przeżywać intensywne emocje – od smutku i złości po poczucie winy lub wstydu. Twoja rola jako bliskiej osoby to być wsparciem, a nie terapeutą.
- Nie bój się ciszy: Czasem milczenie jest bardziej wspierające niż słowa.
- Nie próbuj „naprawiać”: Trauma to złożone doświadczenie, które nie znika po jednej rozmowie.
- Zaoferuj praktyczną pomoc: Czasem proste gesty, takie jak przygotowanie posiłku czy towarzyszenie na spacerze, mogą znaczyć więcej niż słowa.
Jak dbać o siebie jako wspierający?
Wspieranie osoby, która doświadczyła traumy, może być emocjonalnie obciążające. Ważne jest, aby dbać również o swoje potrzeby.
- Szukaj wsparcia: Rozmawiaj z przyjaciółmi, rodziną lub terapeutą o swoich uczuciach.
- Ustal granice: Pamiętaj, że nie musisz być dostępny/a 24 godziny na dobę.
- Praktykuj samoopiekę: Znajdź czas na relaks, hobby lub aktywności, które Cię odprężają.
Rozmowa z bliskimi o traumie to delikatny proces, który wymaga empatii, cierpliwości i zrozumienia. Twoja rola jako wspierającej osoby nie polega na „naprawianiu” sytuacji, ale na byciu obecnym i gotowym do słuchania. Pamiętaj, że trauma to złożone doświadczenie, a uzdrowienie wymaga czasu.
Mam nadzieję, że ten krótki tekst sprawił, że czujesz się trochę bardziej przygotowany do takich rozmów.